PRACA ORYGINALNA
Regulacje prawa turystycznego w erze globalnych kryzysów: pandemia, wojna, klimat
			
	
 
Więcej
Ukryj
	
	
									
				1
				Akademia Nauk Stosowanych WSGE im. A. de Gasperi w Józefowie
				 
			 
										
				
				
		
		 
			
			
			
			 
			Data nadesłania: 29-09-2025
			 
		 		
		
		
		
			
			 
			Data akceptacji: 14-10-2025
			 
		 		
		
		
			
			 
			Data publikacji: 31-10-2025
			 
		 			
		 
	
							
					    		
    			 
    			
    				    					Autor do korespondencji
    					    				    				
    					Magdalena  Sitek   
    					Akademia Nauk Stosowanych WSGE im. A. de Gasperi w Józefowie
    				
 
    			
				 
    			 
    		 		
			
							 
		
	 
		
 
 
JoMS 2025;63(3):11-33
 
 
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Cel pracy:
Przedmiotem badawczym są regulacje prawne i instytucjonalne dotyczące sektora turystycznego, w kontekście globalnych kryzysów takich jak pandemia COVID-19, wojna (np. wojna w Ukrainie), oraz zmiany klimatyczne. Globalne kryzysy wpływają na konieczność elastycznego i zintegrowanego podejścia do regulacji turystyki, a państwa i organizacje międzynarodowe nie są jeszcze wystarczająco przygotowane do zapewnienia spójnych, odpornych na kryzysy ram prawnych w tym obszarze. 
Cele badawcze: 1. Analiza regulacji turystycznych w wybranych państwach i organizacjach międzynarodowych w kontekście trzech głównych kryzysów. 2. Ocena skutków pandemii, wojny i zmian klimatycznych dla sektora turystycznego oraz ich odzwierciedlenia w politykach i przepisach prawa. 3. Zidentyfikowanie luk i wyzwań w obowiązujących regulacjach
Materiał i metody:
W pracy stosowana jest analiza dogmatycznoprawna i porównywanie funkcjonalne rozwiązań prawnych ONZ, UE i Polski. Dalej stosowna jest metoda empirycznej analizy danych agend ONZ, UE i Polski.
Wyniki:
Potrzebne jest stałe, warstwowe podejście: jasne podstawy prawne ograniczeń (legalność, konieczność, proporcjonalność), silniejsza koordynacja na poziomie UE oraz sprawne mechanizmy zarządzania kryzysowego i wymiany danych (monitoring, „zielone korytarze”, standardy dla podróży multimodalnych). Priorytetem staje się bezpieczeństwo podróży i odporność łańcuchów mobilności, przy równoczesnym wzmocnieniu praw podróżnych i szybkości zwrotów.
Wnioski:
W perspektywie dłuższej regulacje muszą integrować w cele klimatyczne: dekarbonizację dostępności, ochronę przyrody i wiarygodne „zielone” oświadczenia. Ich skuteczność zależy od egzekwowalności, finansowania i rutynowej ewaluacji, a na poziomie krajowym — od przewidywalnych delegacji ustawowych i współpracy z samorządami w destynacjach.
		
	
		
REFERENCJE (16)
			
	1.
	
		Alejziak, W., Marciniec, T. (2003). Międzynarodowe organizacje turystyczne. EH-U „Albis”, Kraków.
		
	 
	 
 			
	2.
	
		Atasoy, B., Şeyhanlıoğlu, H.Ö., Zengin, B. (2023). Crises and tourism: an early assessment on the Russia-Ukraine war. Anais Brasileiros de Estudos Turísticos: ABET 13.1, s. 1-14.
		
	 
	 
 			
	3.
	
		Borek, D., Szot, K., Szuppe, K. (2022). Kodeks ochrony turystów UNWTO w aspekcie jego zgodności z obowiązującymi przepisami prawa europejskiego i krajowego. Folia Turistica 59, s. 9-33.
		
	 
	 
 			
	4.
	
		Csapó, J. (2025). Teoria i praktyka turystyki dostępnej w Europie Środkowej–implikacje wynikające ze współpracy w ramach międzynarodowego projektu. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
		
	 
	 
 			
	5.
	
		de Marcos, F. (2025). Where is the European Tourism Headed? Evolution of the regulation in Europe up to the 2030 European Agenda for Tourism, [w:] eds. O. Kühne, L. Dumitrache, Landscape–Tourism–Food: Contributions to European Touristscapes and Foodscapes. Cham: Springer Nature Switzerland, s. 125-150.
		
	 
	 
 			
	6.
	
		Grimme, W., Maertens, S., Bingemer, S. (2024). An analysis of Russian international air traffic in times of war: What structural changes have emerged and who benefits from Western sanctions? Transportation Research Procedia 81, s. 128-137.
		
	 
	 
 			
	7.
	
		Hącia E., Łappko, A., Lučić, L. (2023). Analiza wpływu pandemii COVID-19 na turystykę żeglarską w Chorwacji. [w:] Ed. A. Panasiuk, Turystyka w naukach społecznych. Nauki o zarządzaniu i jakości, cz. 3. Uniwersytet Jagielloński, Kraków, s. 47-64.
		
	 
	 
 			
	8.
	
		Horne, R. (2024). Employment and social trends by region. World Employment and Social Outlook 2024.1, s. 37-60.
		
	 
	 
 			
	9.
	
		Krzemiński, M. (2021). Reakcja UE na wyzwania związane z pandemią COVID-19. Review of European Affairs 5.1 s. 31-41.
		
	 
	 
 			
	10.
	
		Liberacki, M. (2025). Czynniki wpływające na rozpoczęcie wojny z Ukrainą przez Rosję (Część 1). Prawo i Bezpieczeństwo–Law & Security 4, s. 46-61.
		
	 
	 
 			
	11.
	
		Myga-Piątek, U. (2001). Spór o pojęcie krajobrazu w geografii i dziedzinach pokrewnych. Przegląd Geograficzny z. ½, s. 163-176.
		
	 
	 
 			
	12.
	
		Sitek, M. (1999). „Sustinaible development” – ciągły czy zrównoważony rozwój? Państwo i Prawo 54, z. 2, s. 82-83.
		
	 
	 
 			
	13.
	
		Sitek, M. (2014). Prawne i instytucjonalne podstawy modelu zrównoważonej konsumpcji w optyce 7. Programu działania UE na rzecz ochrony środowiska naturalnego do roku 2020. Journal of Modern Science 4/23/2014, s. 231-247.
		
	 
	 
 			
	14.
	
		Sitek, M. (2006). Zrównoważona turystyka – bezpieczna turystyka. Prawne i ekonomiczne instrumenty przeciwdziałania zagrożeniom dla lokalnych społeczności rozwojem sektora turystycznego w zakresie dewastacji środowiska naturalnego. Journal of Modern Sciense, 1/3/2006, s. 111-123,.
		
	 
	 
 			
	15.
	
		Tomaszewska, M. (2019) O niektórych metodologicznych i socjologicznych problemach prawa turystycznego. Zeszyty Naukowe. Turystyka i Rekreacja 1(23, s. 15-34.
		
	 
	 
 			
	16.
	
		Wiktor, Z. (2023). Wojna w Ukrainie–przyczyny i skutki po ponad roku trwania. Studia Orientalne 27.3, s. 30-59.