Cel pracy: Jak podaje UNICEF wykluczenie transportowe dotyczy coraz większego grona Polaków, dotyka w szczególności osoby zamieszkujące małe miejscowości, osoby starsze, gorzej sytuowane oraz niepełnosprawne. Brak podstawowego środka transportu utrudnia dostęp do edukacji, zwłaszcza dla osób chcących podjąć edukację z dala od swojego miejsca zamieszkania. Dzieci i młodzież wykluczona transportowo nie może w pełni wykorzystywać swojego potencjału, co było powodem podjęcia badań z tematu wykluczenia transportowego. Głównym celem było poznanie wpływu dostępności do sieci transportu publicznego na decyzje edukacyjne młodzieży zamieszkałej w strefie przygranicznej polsko-białoruskiej w dwóch powiatach: bialskim i włodawskim.
Materiał i metody: Zastosowano strategie badań ilościowych i autorski kwestionariusz ankiety z uwagi na fakt, że do wymienionej problematyki badań na stan obecny nie stwierdzono standaryzowanych narzędzi pomiaru. Badania objęły 170 uczniów w wieku 15-17 lat z terenu powiatu bialskiego i włodawskiego w woj. lubelskim.
Wyniki: Z przeprowadzonej analizy badań wynika, że część badanych uczniów decyzję o wyborze szkoły ponadpodstawowej podjęła biorąc pod uwagę możliwości dojazdu do szkoły. Istniejąca sieć transportu publicznego nie odpowiada w zdecydowanej większości obecnym potrzebom i oczekiwaniom uczniów. Zaskakują bardzo niskie wskaźniki osób biorących udział w dodatkowych zajęciach pozaszkolnych, które mogą wskazywać na ograniczoną do nich dostępność
i zmniejszenie szans edukacyjnych. To ograniczenie wynika ze zmniejszonej liczby połączeń albo z niedostosowania rozkładów jazdy.
Wnioski: Wyniki badań pokazały niektóre przyczyny umożliwiające przynajmniej częściowe rozwiązanie problemów generujących wykluczenie transportowe w strefie przygranicznej polsko-białoruskiej.
Białobrzeska K. (2022). Wykluczenie transportowe seniorów. Studia Pedagogiczne. Problemy Społeczne, Edukacyjne i Artystyczne, 41, 209–226. DOI: 10.25951/9578.
Błażewski, M. (2019). Prawne uwarunkowania ograniczenia wykluczenia transportowego. W: J. Blicharz, T. Kocowski, M. Paplicki (red.), Spółdzielnie socjalne oraz organizacje pozarządowe wsparciem dla zagrożonych wykluczeniem (s.11–20). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Charnavalau, A., Szymańska, E.J., Czapski, G. (2022). The Impact of Transport Exclusion on the Local Development of Biała County. Sustainability, 14, 6, https:// doi.org/10.3390/su14095674.
Church, A., Frost, M., Sullivan, K. (2000). Transport and social exclusion in London.Transport Policy, 7(3),195–205, https://doi.org/10.1016/S0967-....
Currie, G., Richardson, T., Smyth, P., Vella-Brodrick, D., Hine J., Lucas, K., Stanley, J., Morris, L., Kinnear, R., Stanley, J. (2010). Investigating links between transport disadvantage, social exclusion and well-being in Melbourne–updated results. Research in Transportation Economics, 29(1), 287–295, https://doi.org/10.1016/j.retr....
Dulak, M., Jakubowski, B. (2018). Publiczny transport zbiorowy w Polsce. Studium upadku. Kraków: Klub Jagielloński, https://klubjagiellonski.pl/20... (dostęp: 17.11.2024).
Guzik, R., Kołoś, A. (2021). Dostępność obszarów wiejskich do miast powiatowych w Polsce transportem publicznym w 2019 r. Przegląd Geograficzny, 93, 2, 181–206.https://doi.org/10.7163/PrzG.2....
Górniak, K. (2007). System edukacji wobec ubóstwa i wykluczenia społecznego. W: E. Tarkowska (red.), Ubóstwo i wykluczenie społeczne młodzieży (s. 29–33). Warszawa: Instytut Pracy i Spraw Socjalnych.
Kawa, M., Kuźniar, W. (2017). Skala zagrożenia ubóstwem i wykluczeniem społecznym. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, 51(3), 329–339. DOI:10.15584/nsawg.2017.3.26.
Kenyon, K., Lyons, G., Rafferty, J. (2002). Transport and Social Exclusion: Investigating the Possibility of Promoting Social Exclusion Through Virtual Mobility. Journal of Transport Geography, 10(3), 207–219. DOI:10.1016/S0966-6923(02)00012-1.
Koliński, K. (2021). Wykluczenie transportowe uczniów szkół ponadpodstawowych powiatu wągrowieckiego. Studia Regionalne i Lokalne, 3(85), 202. DOI:10.7366/1509499538505.
Kozarzewski, P. (2008). Wykluczenie edukacyjne. W: M. Jarosz (red.), Wykluczeni. Wymiar społeczny, materialny i etniczny (s. 137–176). Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN.
Kukla, D. (2012). Aspekty planowania kariery edukacyjno-zawodowej przez młodzież sprawiającą problemy wychowawcze. W: I. Motow (red.), Readaptacja społeczna nieletnich w Polsce po transformacji ustrojowej (s. 31–45). Częstochowa: Wydawnictwo KONIKA.
Kwieciński, Z. (1999). Edukacja wobec nadziei i zagrożeń współczesności. W: J. Gnitecki, J. Rutkowiak (red.), Pedagogika i edukacja wobec nadziei i zagrożeń współczesności. Materiały z III Ogólnopolskiego Zjazdu Pedagogicznego (s.19–36). Warszawa –Poznań: Polskie Towarzystwo Pedagogiczne.
Mielczarek, M. (2022). Wykluczenie edukacyjne jako jedno z zagrożeń wykluczenia społecznego nieletnich z młodzieżowych ośrodków wychowawczych. Roczniki Pedagogiczne, 14(3), 87–102, https://doi.org/10.18290/rped2....
Mrózek, Ł. (2014). Zjawisko wykluczenia społecznego więźniów i osób opuszczających ośrodki penitencjarne. Analiza problemu i możliwości przeciwdziałania zjawisku. Studia Socialia Cracoviensia, 2(11), 45–59.
Muras, M. (2006). Wykluczenie i integracja społeczna a rozwój zrównoważony. W: Wykluczenie i integracja społeczna w Polsce. Ujęcie wskaźnikowe (s. 34–50). Warszawa: UNDP i MPiPS, http://rszarf.ips.uw.edu.pl/wy....
Preston, J., Rajé, F. (2007). Accessibility, mobility and transport-related social exclusion. Journal of Transport Geography, 15(3), 151–160. DOI:10.1016/j.jtrangeo.2006.05.002.
Making the Connections: Final Report on Transport and Social Exclusion. (2003). Report by the Social Exclusion Unit. London, UK, Social Exclusion Unit, www.ilo.org/publications/making-connections-final-report-transport-and-social-exclusion (dostęp: 10.11.2024).
Rosik, P., Komornicki, T., Goliszek, S., Duma, P. (2020). Dostępność potencjałowa regionów w Europie – zasięg przestrzenny, długość podróży i efekt granicy (EU-ROAD-ACC). Prace Geograficzne, 270. DOI:10.7163/9788361590071.
Szłapacki, W. (2024). Dostępność transportu publicznego w wybranych średniej wielkości miastach Pomorza Środkowego. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 71, 31–48. https://doi.org/10.14746/rrpr.....
UNICEF. (2023). Dzieci wykluczone transportowo nie mają takich szans, jak ich rówieśnicy,www.portalsamorzadowy.pl/polityka-i-spoleczenstwo/dzieci-wykluczone-transportowo-nie-maja-takich-szans-jak-ich-rowiesnicy,492272.html?mp=promo (dostęp: 12.09.2024).
Warzywoda-Kruszyńska, W. (2011). Badania nad ekologią i dziedziczeniem biedy w wielkim mieście. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.
Wolański, M., Paprocki, W., Mazur, B., Soczówka, A., Jakubowski, B. (2016). Publiczny transport zbiorowy poza miejskimi obszarami funkcjonalnymi. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Szkoła Główna Handlowa.
Przetwarzamy dane osobowe zbierane podczas odwiedzania serwisu. Realizacja funkcji pozyskiwania informacji o użytkownikach i ich zachowaniu odbywa się poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje oraz zapisywanie w urządzeniach końcowych plików cookies (tzw. ciasteczka). Dane, w tym pliki cookies, wykorzystywane są w celu realizacji usług, zapewnienia wygodnego korzystania ze strony oraz w celu monitorowania ruchu zgodnie z Polityką prywatności. Dane są także zbierane i przetwarzane przez narzędzie Google Analytics (więcej).
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.