PRACA ORYGINALNA
Między rolą outsidera a insidera: metodologiczne wyzwania netnografii w kontekście własnych badań pedagogicznych
Więcej
Ukryj
1
Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej
Data nadesłania: 31-01-2025
Data ostatniej rewizji: 14-08-2025
Data akceptacji: 01-09-2025
Data publikacji: 31-10-2025
JoMS 2025;63(3):853-874
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Cel pracy:
Celem artykułu jest zaprezentowanie metody badawczej – netnografii w kontekście badań pedagogicznych. Autorka omówiła przeprowadzone przez siebie badania netnograficzne, ukazując trzy warianty zanurzenia w społeczności internetowej, mieszczące się na kontinuum od outsidera do insidera.
Materiał i metody:
W opisanych w artykule badaniach wykorzystano metodę netnograficzną oraz autonetnograficzną.
Wyniki:
Każdy z wariantów został omówiony przez pryzmat wykorzystanych specyficznych dla siebie danych netnograficznych: badaczka w roli outsidera korzystająca z netnograficznych danych archiwalnych; netnografka zajmująca pozycję pomiędzy outsiderem i insiderem, posługująca się danymi zastanymi jak i wywołanymi; insider-netnografka pełniąca podwójną rolę w badanej społeczności, korzystająca z całego spektrum danych netnograficznych.
Wnioski:
W artykule zwrócono uwagę na trudności jakie pojawiają się w momencie stosowania netnografii, dylematy, które towarzyszą badaczom w tej optyce oraz etyczne aspekty badań przestrzeni wirtualnej.
REFERENCJE (42)
1.
Anderson, L. (2006). Analytic Autoethnography. Journal of Contemporary Ethnography, 35(4), 373–395.
2.
Bandel, J. (2023). Znaczenie pozycji wewnętrznej badacza w badaniach narracji osób należących do grupy mniejszościowej. Człowiek i Społeczeństwo, LV,163–187.
3.
Błeszyński, J., Hamerlińska, A. (2021). Jakość życia osób ze spektrum autyzmu przed pandemią i w trakcie jej trwania. Raport z badań własnych. W: M. Dycht, E. Śmiechowska-Petrovskij (red.). Edukacja w sytuacji (post)pandemii – wyzwania i perspektywy (s. 92–100). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
4.
Buchanan, A. (2003). Readings in Virtual Research Ethics. Issues and Controversies, Hershey: Idea Group.
5.
Byczkowska, D. (2012). Ciało w tańcu. Analiza socjologiczna. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
6.
Corbin Dwyer, S., Buckle, J.L. (2009). The Space Between: On Being an Insider-Outsider in Qualitative Research. International Journal of Qualitative Methods, 8(1), 54–63,
https://doi.org/10.1177/160940... (dostęp: 30.01.2025).
7.
Denzin, N. (2003). Performance Ethnography: Critical Pedagogy and the Politics of Culture. Thousand Oaks: Sage Publications.
8.
Doroszczuk, J. (2018). Rodzina dziecka z niepełnosprawnością w badaniu netnograficznym. Rekonstrukcja problemowa badań Haliny Borzyszkowskiej. Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe Katedra.
9.
Dziekońska, J. (2020). Rekonstrukcja przejawów dziecięcej e-kultury wygenerowanych w cyfrowej przestrzeni bycia razem. Sprawozdanie z badań netnograficznych. Problemy Współczesnej Edukacji, 3(50), 86–96.
10.
Ellis, C. (1993). ,,There Are Survivors”: Telling a Story of Sudden Death. Sociological Quarterly, 34, 711–730.
11.
Fox, R. (2010). Re-membering Daddy: Autoethnographic Reflections of My Father and Alzheimer’s Disease. Text and Performance Quarterly, 30(1), 3–20.
12.
Greene, M.J. (2014). On the Inside Looking In: Methodological Insights and Challenges in Conducting Qualityive Insider Research. The Qualitative Report, 19(29), 1–13.
13.
Hellawell, D. (2006). Inside-out: Analysis of the insider-outsider concept as a heuristic device to develop reflexivity in students doing qualitative research. Teaching in Higher Education, 11(4), 483–494.
14.
Hine, Ch. (2000).Virtual Ethnography. Thousend Oaks: Sage Publications.
15.
Juszczyk, S. (2019). Internet jako przestrzeń badawcza w naukach społecznych. W: A. Budniak, M. Mnich (red.). Podejścia metodologiczne w pedagogice. Koncepcje – badania – wyniki (s. 47–65). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
16.
Kacperczyk, A. (2014). Autoetnografia – technika, metoda, nowy paradygmat? O metodologicznym statusie autoetnografii. Przegląd Socjologii Jakościowej, 10, 32–74.
17.
Karp, D.A. (1996). Speaking of Sadness: Depression, Disconnec tion, and the Meaning of Illness. Oxford: Oxford University Press.
18.
Konecki, K. (2012). Czy ciało jest świątynią duszy? Współczesna praktyka jogi jako fenomen psychospołeczny. Warszawa: Wydawnictwo Difin.
19.
Kostera, M. (2003). Antropologia organizacji. Metodologia badań terenowych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
20.
Kozinets, R. (2012). Netnografia. Badania etnograficzne online. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
21.
Kubinowski, D. (2017). Możliwości zastosowania społecznych badań internetowych w konstruowaniu wiedzy pedagogicznej. Przegląd Badań Edukacyjnych, 25(2),333–343.
22.
Lois, J. (2003). Heroic Efforts: The Emotional Culture of Search and Rescue Volunteers. Nowy Jork: New York University Press.
23.
Malinowski, B. (2005). Argonauci Zachodniego Pacyfiku. Relacje o poczynaniach i przygodach krajowców z Nowej Gwinei. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
24.
Mead, M. (1986). Trzy studia. Dojrzewania na Samoa. Dorastanie na Nowej Gwinei. Warszawa: Wydawnictwo PiW.
25.
Mead, M. (2000). Kultura i tożsamość. Studium dystansu międzypokoleniowego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
26.
Miller, P. (2012). Wprowadzenie do obserwacji online: warianty i ograniczenia techniki badawczej. Przegląd Socjologii Jakościowej, VIII(1), 76–97.
27.
Mincewicz, W. (2024). Badanie społeczności internetowych: nowe wyzwania dla badacza. Folia Sociologica, 88, 61–75.
28.
Nieporowski, P. (2015). Etyka niejawnej obserwacji uczestniczącej jako metody badawczej stosowanej w naukach społecznych. Rocznik Lubuski, 41(1), 67–76.
29.
Odrowąż-Coates, A. (2015). Fatamorgana saudyjskiej przestrzeni społeczno-kulturowej kobiet. Kraków: Wydawnictwo Impuls.
30.
Odrowąż-Coates, A., Perkowska-Klejman, A. (2016). Kobiety przestworzy. Refleksyjność biograficzna kobiet służących w siłach powietrznych Polski i Wielkiej Brytanii. Warszawa: Wydawnictwo Difin.
31.
Plummer, K. (2001). Documents of Life 2. An Invitation to a Critical Humanizm. Thousend Oaks: Sage Publications.
32.
Radcliffe-Brown, A.R. (2006). Wyspiarze z Andamanów. Studia z antropologii społecznej. Szkotnia: Wydawnictwo Marek Derewiecki.
33.
Rheingold, H. (1993). The virtual community, revised edition: Homesteading on the electronic frontier. Reading, Massachusetts: Addison-Wesley.
34.
Roszak, M. (2021). Parenting in conflict – parental alienation. Netnographic research. Society Register, 5(2), 83–98.
35.
Roszak, M. (2024). W sieci kobiecej solidarności. Badania netnograficzne internetowej społeczności matek samodzielnie wychowujących dzieci. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej.
36.
Turkle, Sh. (1995). Life on the Screen. Identity in the Age of the Internet. New York: Simon and Shuster.
37.
Schoen, L.T., Teddlie, Ch. (2008). A new model of school culture. A response to a call for conceptual clarity. School Effectiveness and School Improvement, 19(2), 129–153.
38.
Smieszek, M. (2021). Aktywność i głos osób z dysfunkcjami sensorycznymi na portalach społecznościowych. Raport z badań netnograficznych. Praca Socjalna, 6(36), 37–65.
39.
Szplit, A., Garbat, A. (2023). Autorefleksja badawcza nad netnograficzną obserwacją wsparcia dla obywateli Ukrainy w świetle analizy kuratoryjnych stron internetowych.International Journal of New Economics and Social Sciences IJONESS, 3, 215–228.
40.
Szwabowski, O. (2016). Jak trafiłem na terapię: z życia w obozie z kości słoniowej. Parezja, 2, 148–156.
41.
Witek, J., Błoński, K. (2023). Kierunki wykorzystania netnografii w badaniach. W: M. Sobocińska (red.). Konsument i rynek – Badania marketingowe – Strategie i działania marketingowe. Księga jubileuszowa z okazji 50-lecia pracy twórczej prof. zw. dr hab. Krystyny Mazurek-Łopacińskiej (s. 365–375). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu.
42.
Zawisza, E. (2013). Solomatki. Współczesne samotne macierzyństwo w lustrze net-przestrzeni. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.