PRACA ORYGINALNA
Analiza mechanizmów adaptacyjnych kobiet w systemie penitencjarnym: wyzwania , bariery psychofizyczne i emocjonalne oraz strategie wsparcia w kontekście inkarceracji
			
	
 
Więcej
Ukryj
	
	
			
			
			
			 
			Data nadesłania: 07-03-2025
			 
		 		
		
		
		
			
			 
			Data akceptacji: 11-08-2025
			 
		 		
		
		
			
			 
			Data publikacji: 31-10-2025
			 
		 			
		 
	
					
		
	 
		
 
 
JoMS 2025;63(3):595-616
 
 
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Cel pracy:
Celem artykułu była analiza i wyjaśnienie mechanizmów adaptacyjnych kobiet osadzonych w zakładach karnych w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem ich subiektywnych doświadczeń emocjonalnych, strategii radzenia sobie oraz wpływu interwencji specjalistycznych na zdrowie psychiczne i fizyczne.
Materiał i metody:
Badania zostały zrealizowane z wykorzystaniem metody sondażu diagnostycznego, pełniąc rolę badań pilotażowych, które mają na celu wprowadzenie do szerszej skali analiz naukowych zjawiska. Wykorzystano kwestionariusze ankiet, skierowane do 70 kobiet z instytucji resocjalizacyjnej (zakład karny).
Wyniki:
Wyniki wskazują, że najwięcej osadzonych stanowią kobiety w wieku 20-30 lat (75,8% pochodzi z obszarów miejskich). 34,29% kobiet często zmaga się z emocjonalnym stresem, a 47,14% doświadcza silnych reakcji emocjonalnych. Wskazano na znaczenie mechanizmów adaptacyjnych w procesie adaptacji do warunków więziennych. Kobiety częściej zmagają się z uczuciami wstydu i winy, a 89,29% regularnie obwinia siebie za swoją sytuację. Powszechne są również problemy zdrowotne fizyczne i psychiczne.
Wnioski:
Informacje uzyskane z badań podkreślają konieczność opracowania holistycznych programów wsparcia psychologicznego oraz zdrowotnego, które powinny być skierowane na poprawę jakości życia emocjonalnego i fizycznego kobiet w więzieniach. Wskazano na potrzebę lepszego dostępu do interwencji terapeutycznych i specjalistycznych oraz dostosowania strategii wsparcia do specyficznych potrzeb osadzonych, z uwzględnieniem znaczenia kontaktu z bliskimi i redukcji stygmatyzacji.
		
	
		
REFERENCJE (23)
			
	1.
	
		Augsburger, A., Neri, C., Bodenmann, P. i in.(2022). Assessing incarcerated women’s physical and mental health status and needs in a Swiss prison: A cross-sectional study. Health Justice, 10(8).
		
	 
	 
 			
	2.
	
		Bałandynowicz, A. (2007). Seksualność, kontrola, styl życia a skłonność kobiet do popełniania przestępstw związek makrosystemu z przestępczością w świetle skandynawskich analiz empirycznych. W: I. Pospiszyl,R. Szczepanik (red.), Zachowania dewiacyjne dziewcząt i kobiet (s. 28). Łódź: WSHE.
		
	 
	 
 			
	3.
	
		Bartlett, A., Hollins, S. (2018). Challenges and mental health needs of women in prison. The British Journal of Psychiatry, 212(3), 134–136.
		
	 
	 
 			
	4.
	
		Brzezińska, J., Habzda-Siwek, E. (2021). Kobiety – sprawczynie przestępstw. Wybrane aspekty(s. 253). Wrocław: E-Wydawnictwo. Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa.
		
	 
	 
 			
	5.
	
		Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego.
		
	 
	 
 			
	6.
	
		Cano-Urbina, J., Lochner, L. (2019). The effect of education and school quality on female crime. Journal of Human Capital, 13(2), 193–214.
		
	 
	 
 			
	7.
	
		Doliński, D. (2002). Ekspresja emocji. Emocje podstawowe i pochodne. W: W. Strelau (red.), Psychologia ogólna (t. 2, rozdz. 26, s. 351–367). Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
		
	 
	 
 			
	8.
	
		Edwards, L., Jamieson, S.K., Bowman, J. i in.(2022). A systematic review of post-release programs for women exiting prison with substance-use disorders: Assessing current programs and weighing the evidence. Health Justice, 10(1).
		
	 
	 
 			
	9.
	
		EESPIP. (2021). Wsparcie dla pracowników więzień w kontekście edukacji kobiet i mniejszości w warunkach więziennych (EESPIP). Projekt 2018-1-FR01-KA204-047670. 
https://www.eespip.eu/uploads/..., dostęp: 20.08.2025.
 
	 
 			
	10.
	
		Gałuszka, A. (2022). Emocje – ich znaczenie i zadania. Journal of Education Health and Sport, 12(1), 147–159.
		
	 
	 
 			
	11.
	
		Goleman, D. (2012). Inteligencja emocjonalna. Poznań: WydawnictwoMedia Rodzina.
		
	 
	 
 			
			
	13.
	
		Janowski, M. (2005). Radzenie sobie z lękiem, smutkiem i złością. W: Chowanna1, 92–107.
		
	 
	 
 			
	14.
	
		Machel, H. (2009). Wprowadzenie. W: M. Marczak (red.), Resocjalizacyjne programy penitencjarne realizowane przez służbę więzienną w Polsce (s. 28–30). Kraków: Impuls.
		
	 
	 
 			
	15.
	
		Marczak, M. (2009). Resocjalizacyjne programy penitencjarne realizowane przez służbę więzienną w Polsce. Kraków: Impuls.
		
	 
	 
 			
	16.
	
		Miszewski, K., Klik, A. (2021). Zachowanie kobiet w ciąży w zakładach karnych – przegląd wybranych badań. W: R. Gardian-Miałkowska (red.), Przemoc seksualna. Interdyscyplinarne studium zjawiska (s. 121–134). Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
		
	 
	 
 			
	17.
	
		Orzechowski, J.,Śmieja, M. (2008). Inteligencja emocjonalna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
		
	 
	 
 			
	18.
	
		Przybyliński, S. (2007). Podkultura więzienna – wielowymiarowość rzeczywistości penitencjarnej. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
		
	 
	 
 			
	19.
	
		Rodogno, R. (2008). Shame and guilt in restorative justice. Psychology, Public Policy, and Law, 14(2), 142.
		
	 
	 
 			
	20.
	
		Spielberger, C.D., Reheiser, E.C. (2009). Assessment of emotions: Anxiety, anger, depression, and curiosity. Applied Psychology: Health and Well-Being, 1(3).
		
	 
	 
 			
	21.
	
		Willging, C.E., Nicdao, E., Trott, E.M., Kellett, N. (2015). Structural inequality and social support for women prisoners released to rural communities. Women & Criminal Justice, 26(2), 26–44.
		
	 
	 
 			
	22.
	
		Wright, E.M., Van Voorhis, P., Salisbury, E.J., Bauman, A. (2012). Gender-responsive lessons learned and policy implications for women in prison: A review. Criminal Justice and Behavior, 39(12), 1612–1632.
		
	 
	 
 			
	23.
	
		Zettler, H.R. (2020). The female prison experience. W: J. Hector (red.), Women and prison. Springer.