PRACA ORYGINALNA
Zarządzanie kryzysowe wobec zagrożeń powodziowych: studium przypadku września 2024 w Polsce i rekomendacje dla rozwiązań doskonalących system
Więcej
Ukryj
1
WSB Merito University in Poznań
2
Military University of Technology
Data nadesłania: 17-06-2025
Data ostatniej rewizji: 01-12-2025
Data akceptacji: 01-12-2025
Data publikacji: 29-12-2025
JoMS 2025;64(4):516-531
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Cel pracy:
Celem pracy jest zaproponowanie rozwiązań, które przyczynią się do doskonalenia systemu zarządzania kryzysowego w obliczu powodzi.
Materiał i metody:
Autorki podjęły prace nad zbadaniem opinii wybranych przedstawicieli administracji samorządowej na temat zmian w systemie zarządzania kryzysowego uruchomionego zmaterializowaniem się zagrożenia w postaci powodzi. W artykule zamieszczono wyniki badań przeprowadzonych w okresie od 12 listopada 2024 r. do 5 grudnia 2024 r. w gminach, które doświadczyły powodzi we wrześniu 2024 r. W ramach niniejszego badania jakościowego przeprowadzono indywidualne, pogłębione wywiady telefoniczne (ang. Individual in-depth interview).
Wyniki:
Respondenci wskazali na potrzebę wprowadzenia licznych zmian w systemie zarządzania kryzysowego, między innymi zmian: w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, kompleksowych systemów monitorowania wód, w tym zbiorników i rzek, prawnych w ustawie o zarzadzaniu kryzysowym.
Wnioski:
System zarządzania kryzysowego wymaga ciągłego doskonalenia i adaptacji do zmieniających się uwarunkowań technologicznych oraz społecznych. Na podstawie doświadczeń można wskazać iż zmiany systemu zarządzania kryzysowego wymagają działań na poziomie prawa, organizacji oraz większego wykorzystania technologii.
FINANSOWANIE
Praca ta została sfinansowana przez Wojskową Akademię Techniczną w ramach projektów badawczych UGB 22-762/2024 i UGB 22-71/2025.
REFERENCJE (25)
1.
Amghani, M.S. , Sabouri, M.S., Baghernejad, J., Norozi, A. (2025). Factors affecting the livelihood sustainability of smallholder farmers in Iran, Environmental and Sustainability Indicators, Volume 26, June 2025,
https://doi.org/10.1016/j.indi....
2.
Baghernejad, J., Sabouri, M.S., Shokati Amghani, M. and Norozi, A. (2023). Developing strategies for stabilizing the livelihood of smallholder farmers through non-farm activities: the application of the SWOT-AHP-TOWS analysis. Front. Sustain. Food Syst. 7:1199368. doi: 10.3389/fsufs.2023.1199368.
4.
Fedele, G., Donatti, C.I., Bornacelly, I., Hole D.G. (2021). Nature-dependent people: Mapping human direct use of nature for basic needs across the tropics, Global Environmental Change, Volume 71,
https://doi.org/10.1016/j.gloe....
5.
Ficoń, K. (2020. Bezpieczeństwo narodowe i jego typologie, wyd. CoLibri, Warszawa 2020.
6.
Karpiuk, M. (2014). Zasady działania samorządu lokalnego w czasie stanu klęski żywiołowej, Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio G. Ius, t. 61, nr 2.
7.
Kochanowicz, M. (2023). Rola Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w ochronie ludności-porównanie systemu wprowadzonego ustawą o zarządzaniu kryzysowym do systemu proponowanego w projekcie ustawy o ochronie ludności i stanie klęski żywiołowej, w: W. Śmiałek (red.) Siły Zbrojne w polityce i systemie bezpieczeństwa państwa, wyd. FNCE.
8.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. Dz.U.1997 r., nr 78, poz. 483.
9.
Koziej, S. (2010). Wyzwania transformacyjne bezpieczeństwa Polski, Kwartalnik Bellona, nr 2/2010.
10.
Morawski L. (2002), Wstęp do prawodawstwa, wyd. TNOiK.
11.
Piędel, A., Piędel, M. (2020). Zadania jednostek samorządu terytorialnego w zakresie bezpieczeństwa i porządku publicznego, [w:] Elementy bezpieczeństwa narodowego Rzeczypospolitej Polskiej, wyd. Avalon, Kraków 2020.
12.
Raport z przeglądu i aktualizacji wstępnej oceny ryzyka powodziowego w 3 cyklu planistycznym załącznik nr 7 powódź we wrześniu 2024, Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie, 24.01.2025, na podstawie danych MSWiA (stan na 10.12.2024 r.).
13.
Rouzaneh, D. and Savari M (2024) Redefining maladaptation to climate change: a conceptual examination of the unintended consequences of adaptation strategies on ecological-human systems. Front. For. Glob. Change 7:1506295. doi: 10.3389/ffgc.2024.1506295.
14.
Savari M. , Zhoolideh M., Limuie M. (2024). The combination of climate information services in the decision-making process of farmers to reduce climate risks: Application of social cognition theory, Climate Services, Volume 35,
https://doi.org/10.1016/j.clis....
15.
Savari M., Khaleghi B., Sheheytavi A. (2025). How to reduce the risk of climate change for the sustainability of rural farmers? Based on evidence from Iran, Environmental and Sustainability Indicators, Volume 25,
https://doi.org/10.1016/j.indi....
16.
Savari M., Khaleghi B., Sheheytavi A., Iranian farmers’ response to the drought crisis: How can the consequences of drought be reduced?, International Journal of Disaster Risk Reduction, Volume 114, 2024,
https://doi.org/10.1016/j.ijdr....
17.
Sienkiewicz-Małyjurek K., Możliwości i problemy zastosowania sztucznej inteligencji w zarządzaniu kryzysowym, Bezpieczeństwo. Teoria i praktyka, 2024, Nr 1 (LIV), DOI: 10.48269/2451-0718-btip-2024-1-002, [dostęp: 10.05.2025 r.].
18.
Stempiński S., Guźniczak C. (2021). Zarządzanie kryzysowe Doskonalenie procedur reagowania na przykładzie Gminy Miasta Szczecin, wyd. A. Marszałek.
19.
Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Dz.U.2004.90.864/2.
20.
Ustawa z dnia 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie. Dz.U.2025.428 tekst jednolity.
21.
Ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym. Dz. U. 2023 r., poz. 122, tekst jednolity.
22.
Winckiewicz M., Topolski P. (2020). Zapobieganie, reagowanie i usuwanie skutków klęsk żywiołowych na terenie Rzeczypospolitej Polskiej a perspektywa nadchodzących zmian klimatycznych, w: K. Śmiałek (red), Zarządzanie kryzysowe. Wymiar narodowy i międzynarodowy, wyd. Wojskowa Akademia Techniczna.
23.
Wiśniewski M., Smagowicz J., Uklańska A. (2022). Publiczne zarządzanie kryzysowe. Budowa repozytorium metod i technik, wyd. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej.
24.
Wiśniewski B. (2008), Przygotowania obronne administracji publicznej. Zarys problemu.
25.
Żebrowski A. (2020). Pozamilitarny system obronny – stan aktualnej perspektywy, w: P. Swododa, A. Żebrowski (red.), Elementy bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej, wyd. Avalon, Kraków.