Wadliwie prowadzona gospodarka leśna przejawiająca się nielegalnym pozyskiwaniem drewna nie tylko narusza obowiązujące przepisy prawa w krajach Unii Europejskiej oraz w kraju pozyskania drewna, ale również powoduje skutki o charakterze gospodarczym, środowiskowym i społecznym. Obecnie Unia Europejska nie prowadzi wprawdzie wspólnej polityki leśnej, jednak unijne polityki zrównowa- żonego rozwoju, ochrony środowiska, a także szereg strategii politycznych i inicjatyw służą ochronie zasobów leśnych zarówno na obszarze Unii Europejskiej, jak i w krajach trzecich. Należy zaznaczyć, że obecnie zmienia się dotychczasowe podejście i koncepcje w sferze leśnictwa poprzez przyjęcie koncepcji trwale zrównoważonej, wielofunkcyjnej, w miejsce poprzedniego modelu jednofunkcyjnej gospodarki surowcowej. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie, na podstawie prawa UE, ustrojowych i organizacyjnych determinantów kontroli i nadzoru nad pozyskiwaniem i obrotem drewna jako istotnego elementu systemu przeciwdziałania degradacji przyrody oraz zapewnienia prawidłowej gospodarki leśnej w Unii Europejskiej oraz Polsce. Prawo UE dość szczegółowo regulują cele, zasady, kryteria, formy i zakres takich kontroli, co świadczy o istotnym znaczeniu tego rodzaju działań dla zapewnienia zrównoważonej gospodarki leśnej. Przyjęty model kontroli pod wzglę- dem ustrojowym przewiduje udział zarówno władz publicznych, tj. Komisji, właściwych organów państw członkowskich, jak i podmiotów zewnętrznych (organizacje monitorujące i podmioty wprowadzające drewno i wyroby pochodne na rynek), przy czym ww. podmioty są ściśle związane z sektorem handlu drewnem. Funkcją takiej kontroli jest przede wszystkim ocena prawidłowości funkcjonowania systemu zasad należytej staranności, którego podstawowym celem jest przeciwdziałanie nielegalnemu pozyskiwaniu drewna i wprowadzeniu go do obrotu.