PRACA ORYGINALNA
Wymogi ustawowe stawiane osiągnięciom naukowym a praktyka ich stosowania w postępowaniach awansowych – kierunkowa analiza wyników badań ankietowych
			
	
 
Więcej
Ukryj
	
	
									
				1
				Instytut Nauk Prawnych
Wydział Prawa i Administracji
Uniwersytet Śląski w Katowicach
				 
			 
						
				2
				Wydział Nauk Ścisłych i Technicznych
Uniwersytet Śląski w Katowicach
				 
			 
										
				
				
		
		 
			
			
			
			 
			Data nadesłania: 15-09-2025
			 
		 		
		
			
			 
			Data ostatniej rewizji: 10-10-2025
			 
		 		
		
		
			
			 
			Data akceptacji: 13-10-2025
			 
		 		
		
		
			
			 
			Data publikacji: 31-10-2025
			 
		 			
		 
	
							
					    		
    			 
    			
    				    					Autor do korespondencji
    					    				    				
    					Anna  Chorążewska   
    					Instytut Nauk Prawnych
Wydział Prawa i Administracji
Uniwersytet Śląski w Katowicach
    				
 
    			
				 
    			 
    		 		
			
												 
		
	 
		
 
 
JoMS 2025;63(3):95-120
 
 
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Cel pracy:
Artykuł prezentuje wyniki badań dotyczących praktycznych aspektów wykładni i stosowania ustawowych przesłanek awansu w polskim systemie szkolnictwa wyższego i nauki. Badania oparto o analizę stanu prawnego wymagań stawianych kandydatom do stopni naukowych i tytułu, by następnie za pomocą badania ankietowego ustalić jak są one rozumiane w praktyce recenzenckiej. Zakresem badań objęto w sposób jednolity wszystkie dziedziny i dyscypliny naukowe z wyłączeniem dziedziny sztuki i jej dyscyplin. Wymagania stawiane osiągnięciom awansowym analizowano przez pryzmat dwóch kryteriów: formy pisarstwa oraz przedmiotu, charakteru i wagi wkładu w stan wiedzy jako warunków awansu naukowego. Zakresem badania nie objęto osiągnięć naukowych dokumentowanych w formie pracy projektowej, konstrukcyjnej, technologicznej lub wdrożeniowej. Celem badań było poszukiwanie odpowiedzi na pytania: w jakiej formie pisarstwa naukowego oraz o jakim przedmiocie, charakterze i wadze należy przedstawić w postępowaniu awansowym osiągnięcia naukowe, aby ich autor mógł efektywnie ubiegać się o nadanie mu stopnia naukowego lub tytułu w danej dziedzinie nauki i dyscyplinie.
Materiał i metody:
W analizie wyników badań ankietowych zastosowano statystykę opisową, ograniczając się do prezentacji rozkładu częstości odpowiedzi w ujęciu liczbowym i procentowym. Niektóre wyniki przedstawiono graficznie w postaci wykresów słupkowych ułatwiających porównanie poszczególnych kategorii.
Wyniki:
Choć ustawodawca określił jednolite warunki awansu naukowego dla wszystkich dziedzin i dyscyplin naukowych, to wyniki badań wykazały, że w praktyce ich stosowania występują istotne różnice w poszczególnych obszarach wiedzy.
Wnioski:
Celowe są dalsze badania by ocenić czy w postępowaniach awansowych jest w pełni realizowana równość w prawie i sprawiedliwość proceduralna.
		
	
		
    
    PODZIĘKOWANIA
    
    	A.Ch. wyraża wdzięczność oraz osobiste podziękowania Profesorowi Bronisławowi Sitkowi oraz Profesorom Adamowi Dziadkowi, Adamowi Proniowi i Krzysztofowi Skotnickiemu za okazaną pomoc oraz udzielone wskazówki przy opracowywaniu formularzy badań ankietowych zatytułowanych Ocena osiągnięć naukowych w postępowaniach awansowych – ankieta.
Autorzy wyrażają wdzięczność Radzie Doskonałości Naukowej i jej przewodniczącemu Profesorowi Bronisławowi Sitkowi za wsparcie instytucjonalne oraz nieocenioną osobistą pomoc przy prowadzeniu badań oraz dystrybuowaniu formularzy badań ankietowych zatytułowanych Ocena osiągnięć naukowych w postępowaniach awansowych – ankieta.
Autorzy wyrażają wdzięczność Fundacji PAP z siedzibą w Warszawie przy ul. Brackiej 6/8 za udzielone wsparcie przy dystrybuowaniu formularzy powyższych badań ankietowych poprzez promowanie ich w mediach Serwisu „Nauka w Polsce” na stronach naukawpolsce.pl, FB „Nauka w Polsce” oraz Platformie X, przyczyniając się w ten sposób do istotnego rozpowszechnienia tych badań w środowisku naukowym.
     
REFERENCJE (17)
			
	1.
	
		Bogusz, M., Miłosz, M. (2022). Konstrukcja związania negatywnymi recenzjami w nowym postępowaniu doktorskim i habilitacyjnym. Państwo i Prawo, 5.
		
	 
	 
 			
	2.
	
		Brzozowski, W. (2014). Konstytucyjna wolność badań naukowych i ogłaszania ich wyników. W: A. Wiktorowska, A. Jakubowski (red.). Prawo nauki. Wybrane zagadnienia. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis.
		
	 
	 
 			
	3.
	
		Chorążewska, A., Proń, A. (2024). Intellectual Property Rights and Scientific Authorship: Legal and Ethical Considerations Case Study in Hard Sciences and Natural Sciences. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.
		
	 
	 
 			
	4.
	
		Dajnowicz-Piesiecka, D., Kierznowski, Ł. (2022). Awanse naukowe młodych naukowców (perspektywy i wyzwania). Państwo i Prawo, 5.
		
	 
	 
 			
	5.
	
		Garlicki, L. (2003). Nota 7 do art. 73 Konstytucji RP. W: L. Garlicki (red.). Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku. Komentarz, t. 3. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
		
	 
	 
 			
	6.
	
		Greene, M.T. (2007). The Demise of the Lone Author. Nature, 450(7173), 1165.
		
	 
	 
 			
	7.
	
		Grzebyk, P. (2022). Warunki uzyskania stopnia doktora habilitowanego w dyscyplinie nauki prawne. Państwo i Prawo, 5.
		
	 
	 
 			
	8.
	
		Jabłoński, M. (2002). Wolności z art. 73 Konstytucji RP. W: B. Banaszak, A. Preisner (red.). Prawa i wolności obywatelskie w Konstytucji RP. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
		
	 
	 
 			
	9.
	
		Jakubowski, A. (2015). Stopnie i tytuły naukowe – postępowanie o nadanie tytułu profesora – powołanie recenzentów. Glosa do wyroku NSA z dnia 7 października 2014 r., I OSK 1423/14, 7–8, A70. Orzecznictwo Sądów Polskich.
		
	 
	 
 			
	10.
	
		Kała, D.P. (2022). Szczegółowe przesłanki nadania stopnia doktora habilitowanego. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Społeczny, 3.
		
	 
	 
 			
			
	12.
	
		Królikowski, M., Szczucki, K. (2016). Komentarz do art. 73 Konstytucji RP. W: M. Safjan, L. Bosek (red.). Konstytucja RP, t. 1: Komentarz. Art. 1–86. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
		
	 
	 
 			
	13.
	
		Sobczyk, M. (2010). Statystyka opisowa. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
		
	 
	 
 			
	14.
	
		Stec, P. (2021). Nowe ścieżki kariery akademickiej – habilitacja 2.0. Państwo i Prawo, 7.
		
	 
	 
 			
	15.
	
		Szydło, M. (2022). Pojęcie nauki i osiągnięć naukowych w postępowaniach awansowych w nauce (uwagi z perspektywy nauk prawnych). Państwo i Prawo, 5.
		
	 
	 
 			
	16.
	
		Ślebzak K. (2013). Jednotematyczny cykl publikacji jako przesłanka nadawania stopnia doktora habilitowanego nauk prawnych. Państwo i Prawo, 7(68).
		
	 
	 
 			
	17.
	
		Witkowska, M. (2011). Zasada równości w stosunkach pracy na tle orzecznictwa. Przegląd Prawa Konstytucyjnego, 1.